De vraag die ik regelmatig stel aan overheidsprofessionals is: voor wie werk je? Veelal hoor ik dan: voor het bestuur. Ok interessant, in deze blog zet ik uiteen in hoeverre dat écht zo is.
Overigens kun je de groep die stelt voor het bestuur te werken nog weer verder uitsplitsen. De één is een soort assistent die onder het motto ‘U roept, ik draai’ te werk gaat (en ondertussen in een schaal 10 of 11, misschien 12 betaald krijgt). En je hebt een groep die nog enigszins zijn expertise in zet om het bestuur van een advies te voorzien.
Als we het over die laatste groep hebben, dan zijn dat professionals die de doelen van het bestuur concreet weten te maken. Dus als het bestuur het volgende doel stelt: “Over 5 jaar heeft niemand meer obesitas”, dan gaat deze professional aan de slag om daar duidelijkheid omheen te creëren. Wat bedoelen we met obesitas? Welke definitie hanteren we? Wat bedoelen we met niemand? Kunnen er uitzonderingen zijn? Over 5 jaar, wat is dan specifiek de eindstreep? Willen we dat meetbaar maken in cijfers of wordt er een kwalitatief oordeel gegeven van de resultaten? Wie gaan er dan wat vinden? Etc. etc. Zomaar wat vragen die oppoppen.
Als professional doe je natuurlijk onderzoek, verzamel je best practices en zoek je uit wat wel en niet werkt. En vervolgens ga je met een voorstel terug naar het bestuur. Toch?
Eh nee. Zo ging dat vroeger. Tegenwoordig is er ook zoiets als co-creatie. Samen met betrokkenen input verzamelen, ideeën genereren en tot voorstellen komen. Dit betekent ook dat bewoners gehoord worden.
“Ja maar, hoor ik je denken, het wil toch niet zeggen dat alles wat inwoners initiëren ook het uiteindelijke plan wordt? Dat zij zeg maar de ‘macht’ hebben?”
Dit wordt interessant! Op de een of andere manier hebben we als mensen die in groepen actief zijn de neiging om te praten in termen van macht. Wie mag er wat van vinden? Wie hakt uiteindelijk de knoop door? Wie bepaalt welke informatie wel relevant is en welke niet?
Persoonlijk merk ik dat nog veel overheidsprofessionals hier wat geforceerd en angstig mee omgaan. Stel je voor dat straks de inwoners gaan bepalen wat het beleid wordt. Oh jee, stel je voor dat de inwoners gaan vertellen wat wij als gemeente moeten doen. Inwoners zijn maar lastig. Maar wacht even… jij bent er toch vóór die inwoner? Die inwoner is toch uiteindelijk gebaat bij, laten we het voorbeeld van hiervoor aanhalen, minder obesitas? Daar doen we het toch voor? Mag die dan alsjeblieft ook met ideeën komen?
Sterker nog, je moet wíllen dat die inwoner met ideeën komt. Je moet wíllen dat de inwoners verantwoordelijkheid nemen voor hun eigen welzijn. Je moet wíllen dat inwoners hun stem laten horen! Zo hoorde ik iemand eens zeggen: “Ambtenaren worden geselecteerd op politieke sensitiviteit en volgzaamheid”. Ja inderdaad. En daar gaat het mis. Als gemeentelijke professionals (veel leuker woord dan ambtenaren toch?) hun bestuurder in de basis als opdrachtgever zien, dan kun je je afvragen welk nut het ontwikkelde beleid en uitvoeringsprogramma gaan hebben. Denk je dat je werkelijk resultaat zult behalen, daar waar het er toe doet?
Als je er alleen maar bent om je bestuurder tevreden te stellen, om wéér een beleidsnota afgetikt te hebben, om het carrièrepad en/of imago van een bestuurder te dienen, dan verloochen je jezelf én de samenleving.
En nu hoor ik je denken: ‘Zo is onze overheid nou eenmaal georganiseerd. Het bestuur heeft de leiding’. Ja, natuurlijk werk je voor een bestuurder. Maar een bestuurder is de volksvertegenwoordiger. Dat betekent dat je ook kritisch mag zijn naar een bestuurder of de plannen nou wel helemaal aansluiten bij de wensen van dat volk. Jij moet weten wat er speelt. Je mag ook kritisch een belangenafweging presenteren naar de bestuurder. Je mag, of je móet een sparringspartner zijn voor je bestuurder. Die heeft er namelijk helemaal niks aan als een professional alleen maar volgzaam is of geen vragen stelt of hem/haar nooit uitdaagt.
Échte resultaten in de samenleving worden gecreëerd door overheidsprofessionals met LEF. Professionals die gedegen onderzoek doen naar de situatie, experts betrekken, luisteren naar inwoners, open staan voor het onbekende op hun pad, risico’s inzien en toch de stap zetten, tegendraads durven te zijn, in co-creatie ideeën genereren. Alles vanuit de goede intentie, een mooiere samenleving te creëren.
Dus mijn wens is dat 'professionals worden geselecteerd op algemene sensitiviteit en op eigenheid'.
Is jouw organisatie toe aan verfrissing, inspiratie, uitdaging, groei, daadkracht? En sta je open voor een ontwikkeltraject die geen weg terug kent? Misschien is het professional development programma wat voor jullie. Of verken in een persoonlijk gesprek de mogelijkheden voor een mega energiek cultuurverandertraject.
Ps. Wij verzorgen ook trainingen politieke sensitiviteit. Maar let op: wij creëren geen volgzame types, wij laten professionals zelf nadenken. Meer informatie? Neem contact op.
